Penisilin Alerjisinde Kullanılan Alerji Testleri

Penisilin alerjisi tanısında kullanılan testler, bağışıklık sisteminin penisiline karşı verdiği yanıtı değerlendirmek için tasarlanmıştır. Testler bir alerji uzmanı tarafından ve kontrollü bir ortamda gerçekleştirilir.

Cilt Testleri (Skin Prick ve İntradermal Testler)

Cilt testleri, penisilin alerjisinin teşhisinde en sık kullanılan yöntemdir. Bu testler, bağışıklık sisteminin penisiline IgE aracılı bir tepki verip vermediğini kontrol eder.

Prick Testi (Deri Delme Testi)

• Amaç: Hızlı alerjik reaksiyonları (örneğin ürtiker) tespit etmek.
• Nasıl Yapılır:
  1. Cilde küçük bir damla penisilin alerjeni (penisilin ana bileşiği veya metabolitleri, özellikle penisilloyl-polilizin) uygulanır.
  2. Küçük bir iğneyle deriye hafifçe dokunulur.
  3. Alerjenin uygulandığı yerde kızarıklık veya kabarıklık oluşup oluşmadığı 15-20 dakika içinde gözlemlenir.
• Sonuçlar:

• • Pozitif sonuç: Ciltte belirgin bir kabarıklık ve kızarıklık varsa alerji şüphesi artar.
  • Negatif sonuç: Prick testi negatifse, intradermal test gerekebilir.

İntradermal Test (Deri İçi Test)

• Amaç: Prick testinin sonuçları belirsiz olduğunda veya daha duyarlı bir test gerektiğinde uygulanır.
• Nasıl Yapılır:
  1. Penisilin solüsyonunun çok düşük bir dozu, ince bir iğneyle deri içine enjekte edilir.
  2. 15-20 dakika boyunca şişlik veya kızarıklık oluşumu gözlenir.
• Sonuçlar:

• • Pozitif sonuç: Şişlik (papül) ve kızarıklık varsa, IgE aracılı bir alerji düşünülür.
  • Negatif sonuç: Alerji ihtimali düşük olarak değerlendirilir, ancak şüphe devam ederse oral yükleme testi yapılabilir.

Önemli Not:

• Cilt testleri, anafilaksi riski nedeniyle bir alerji uzmanı gözetiminde yapılmalıdır.
• Cilt testlerinin IgE aracılı penisilin alerjisi tanısında %97 duyarlılığa sahiptir.
• Bu testlerde genellikle kontrol olarak histamin (pozitif kontrol) ve %0.9 NaCl (negatif kontrol) de kullanılır.

Spesifik IgE Kan Testi

• Amaç: Kanda IgE antikorlarının varlığını tespit etmek.
• Nasıl Yapılır: Hastadan kan alınır ve penisilin metabolitlerine (özellikle penisilloyl G ve penisilloyl V) karşı spesifik IgE antikorlarının olup olmadığı laboratuvarda analiz edilir.
• Avantajları:
  • Cilt testine uygun olmayan (örneğin ciddi deri hastalıkları olan) hastalarda kullanılabilir.
  • Anafilaksi riski yoktur.
• Dezavantajları:
  • Cilt testlerinden daha az duyarlıdır.
  • Negatif sonuçlar, alerjiyi kesin olarak dışlamaz.

Bazofil Aktivasyon Testi (BAT)

Bazofil aktivasyon testi (BAT), penisilin alerjisinin teşhisinde kullanılan in vitro (laboratuvar ortamında) bir testtir. Bu test, bazofillerin (kan dolaşımındaki bir tür beyaz kan hücresi) alerjenlere nasıl tepki verdiğini ölçer. BAT, özellikle cilt testlerinin uygulanamadığı veya güvenilir olmadığı durumlarda faydalı bir tamamlayıcı araç olarak kabul edilir.

Bazofil Aktivasyon Testi Nedir?

Bazofil aktivasyon testi, alerjenin bazofillere bağlanıp IgE antikorları aracılığıyla aktivasyon yaratıp yaratmadığını değerlendirir. Aktivasyon, bazofillerin yüzeyindeki belirli proteinlerin (örneğin CD63 ve CD203c) ekspresyonuyla ölçülür.

Nasıl Çalışır?

1. Hastadan alınan kan örneği kullanılır.
2. Kanda bulunan bazofillere penisilin veya penisilin türevleri (penisilloyl-polilizin gibi) eklenir.
3. Bazofillerin aktivasyonu, akış sitometrisi (flow cytometry) adı verilen bir teknoloji ile ölçülür.
   • Aktivasyon durumunda bazofillerin yüzeyindeki CD63 veya CD203c proteinlerinin seviyeleri artar.
4. Aktivasyon oranı analiz edilir ve sonuçlar yorumlanır.

Bazofil Aktivasyon Testinin Avantajları

1. Non-invazivdir: Test için yalnızca bir kan örneği gereklidir, cilt testleri gibi deri üzerinde işlem yapılmaz.
2. Anafilaksi Riski Yoktur: Hastaya doğrudan alerjen verilmediği için test sırasında reaksiyon riski yoktur.
3. Cilt Testleri Yapılamadığında Kullanılabilir:
   • Ağır deri hastalıkları (örneğin egzama)
   • Antihistamin ilaçlarının kesilemediği durumlar

Bazofil Aktivasyon Testinin Dezavantajları

1. Yüksek Maliyet: Akış sitometrisi ve gerekli ekipmanlar nedeniyle diğer testlere göre daha pahalıdır.
2. Teknik Zorluklar: Testin uygulanması ve analizi, deneyimli bir laboratuvar gerektirir.
3. Duyarlılık ve Özgüllük:
   • Cilt testlerine kıyasla duyarlılığı ve özgüllüğü daha düşüktür.
   • Negatif sonuçlar alerjiyi tamamen dışlayamaz.

Bazofil Aktivasyon Testi Sonuçları

• Pozitif Sonuç: Bazofiller penisilinle aktive oluyorsa, alerji varlığı şüphelenilir.
• Negatif Sonuç: Bazofillerin aktivasyonu yoksa alerji ihtimali düşüktür, ancak diğer testlerle birlikte değerlendirilmelidir.

Bazofil Aktivasyon Testinin Penisilin Alerji Testlerindeki Yeri

Bazofil aktivasyon testi, aşağıdaki durumlarda tercih edilebilir:

• Şüpheli Vaka Analizleri: Cilt testlerinin ve kan testlerinin sonuçlarının belirsiz olduğu durumlarda.
• Cilt Testlerinin Uygulanamadığı Hastalar: Örneğin ciddi deri hastalıkları, antihistamin kullanımı ya da anafilaksi gibi diğer tanısal testlerin kullanımının kısıtlı olduğu hastalarda kullanılabilir.
• Ek Bir Güvence: BAT, cilt testlerinin ve oral provokasyon testlerinin doğruluğunu artırmaya yardımcı olabilir.

Klinik Öneriler:

• BAT, genellikle cilt testi ve/veya provokasyon testleri ile birlikte tamamlayıcı bir test olarak kullanılır.
• Testin sonucu mutlaka bir alerji uzmanı tarafından değerlendirilmelidir.

Sonuç ve Öneriler

Bazofil aktivasyon testi, penisilin alerjisinin tanısında güvenilir ve güvenli bir yardımcı yöntemdir. Ancak, yüksek maliyet ve sınırlı duyarlılık nedeniyle genellikle diğer testlerin yerini almaz. Cilt testleri ve oral provokasyon testleri ile birlikte, karmaşık vakaların değerlendirilmesinde etkili bir araç olarak kullanılabilir.

Oral Provokasyon Testi (Yükleme Testi)

Cilt testlerinin veya kan testlerinin sonuçları negatifse ve klinik öykü penisilin alerjisini düşündürüyorsa, alerjiyi kesin olarak dışlamak için oral provokasyon testi yapılabilir.

• Amaç: Hastanın penisilini tolere edip edemeyeceğini doğrulamak.
• Nasıl Yapılır:
  1. Hasta, az miktarda penisilin veya amoksisilin alır.
  2. Doz, kontrollü bir ortamda giderek artırılır.
  3. Hastanın 1-2 saat boyunca alerjik bir reaksiyon gösterip göstermediği izlenir.
• Sonuçlar:

• • Pozitif: Reaksiyon varsa alerji doğrulanır.
  • Negatif: Alerji olmadığını gösterir ve hastanın penisilin kullanımına güvenle devam edebileceği sonucuna varılır.

Önemli Not:

• Bu test yalnızca ciddi reaksiyon öyküsü olmayan hastalarda yapılır.
• Anafilaksi riski nedeniyle, test mutlaka bir alerji uzmanının gözetiminde gerçekleştirilmelidir.

Patch Test (Yama Testi)

• Amaç: Geç tipte (non-IgE aracılı) reaksiyonları tespit etmek.
• Nasıl Yapılır:
  1. Penisilin veya türevleri içeren alerjenler, hastanın sırtına yapıştırılır.
  2. 48-72 saat içinde deri reaksiyonu gözlemlenir.
• Sonuçlar:

• • Pozitif: Kızarıklık veya kabarıklık gelişirse geç tip alerji düşünülür.
  • Negatif: Geç tip alerji dışlanır.

Kısıtlamalar:

• Yama testi, genellikle akut alerjiler için kullanılmaz; gecikmiş reaksiyon öyküsü olan hastalarda tercih edilir.

Lenfosit Transformasyon Testi (LTT)

Lenfosit Transformasyon Testi (LTT), bağışıklık sisteminin gecikmiş (non-IgE aracılı) ilaç alerjilerini değerlendirmek için kullanılan bir laboratuvar testidir. Bu test, T hücrelerinin penisilin veya türevlerine karşı verdiği spesifik yanıtı ölçer. Penisilin alerjisinin tanısında, özellikle gecikmiş tipte aşırı duyarlılık reaksiyonlarını değerlendirmek için önemli bir tamamlayıcı araçtır.

Nasıl Çalışır?

1. Kan Örneği Alınması: Hastadan kan alınır.
2. Lenfositlerin İzolasyonu: Kan örneğindeki lenfositler (T hücreleri) ayrıştırılır.
3. Alerjen Eklenmesi: Penisilin veya metabolitleri (örneğin penisilloyl) lenfositlere eklenir.
4. Hücre Proliferasyonunun Ölçümü: T hücrelerinin aktivasyonu ve çoğalma oranı ölçülür:
   • Aktive olmuş T hücreleri, alerjene spesifik bir bağışıklık tepkisi olduğunu gösterir.
   • Test sonuçları, uyarıcı indeksi (Stimulation Index – SI) adı verilen bir oranla ifade edilir. SI ≥ 2 genellikle pozitif olarak kabul edilir.

Lenfosit Transformasyon Testinin Avantajları

1. Gecikmiş Tip Alerjiler İçin Uygundur: IgE aracılı olmayan, genellikle 24-48 saat sonra ortaya çıkan döküntü, ateş, organ tutulumu gibi reaksiyonları tespit edebilir.
2. Kan Örneği ile Yapılır: Cilt testlerine gerek kalmadan, yalnızca kan örneğiyle çalışılır.
3. Doğrudan T Hücre Aktivasyonu Ölçümü: Penisilin metabolitlerine karşı hücresel yanıtın doğrudan değerlendirilmesini sağlar.
4. Geniş Uygulama Alanı: Stevens-Johnson Sendromu (SJS), toksik epidermal nekroliz (TEN) gibi diğer tanısal testlerin kullanımının kısıtlı olduğu ciddi ilaç reaksiyonlarında da kullanılabilir.

Lenfosit Transformasyon Testinin Dezavantajları

1. Karmaşık Teknik: Test, deneyimli bir laboratuvar ve özel ekipman gerektirir.
2. Zaman Alıcı ve Maliyetli: LTT, diğer testlerden daha uzun sürebilir ve daha pahalıdır.
3. Duyarlılık Sınırlamaları: Testin duyarlılığı ve özgüllüğü, kullanılan alerjen konsantrasyonuna ve hastanın bağışıklık yanıtına bağlıdır.
4. Standartlaştırma Eksikliği: Testin sonuçlarının farklı laboratuvarlar arasında tutarlı olması zor olabilir.

Lenfosit Transformasyon Testinin Penisilin Alerjisindeki Yeri

LTT genellikle aşağıdaki durumlarda tercih edilir:

• Cilt Testlerinin Uygulanamadığı veya Yetersiz Kaldığı Durumlar: Ağır deri hastalıkları, immünsüpresyon gibi nedenlerle cilt testleri yapılamıyorsa.
• Gecikmiş Tip Reaksiyon Öyküsü Olan Hastalar: Stevens-Johnson Sendromu (SJS), Toksik Epidermal nekroliz (TEN) gibi.
• Alternatif veya Destekleyici Bir Test Olarak: Belirsiz veya çelişkili cilt testi sonuçlarında, alerji tanısını desteklemek için kullanılabilir.

Test Sonuçlarının Yorumu

• Pozitif Sonuç:
  • T hücreleri, penisilin veya metabolitlerine spesifik olarak yanıt veriyorsa, bu gecikmiş tipte bir penisilin alerjisini işaret edebilir.
  • Pozitif sonuçlar, özellikle klinik geçmişle uyumluysa anlamlıdır.
• Negatif Sonuç:
  • LTT’nin negatif olması, alerji olmadığı anlamına gelmez, ancak gecikmiş tip alerji olasılığını azaltır.
  • Diğer testlerle birlikte değerlendirilmelidir.

Sonuç ve Öneriler

Lenfosit Transformasyon Testi (LTT), penisilin alerjisinde özellikle gecikmiş tip reaksiyonların değerlendirilmesinde önemli bir yardımcı yöntemdir. Ancak, test sonuçları genellikle cilt testleri, bazofil aktivasyon testi (BAT) ve oral provokasyon testi gibi diğer yöntemlerle birlikte yorumlanmalıdır.

Testlerin Karşılaştırılması

Test	Avantajlar	Dezavantajlar
Cilt Testleri	Uygulaması kolay, düşük maliyetli	Anafilaksi riski, gecikmiş tip reaksiyonları değerlendiremez
Bazofil Aktivasyon Testi (BAT)	Anafilaksi riski yok, hızlı	Teknik zorluklar, yalnızca IgE aracılı reaksiyonlar için uygundur
Lenfosit Transformasyon Testi (LTT)	Gecikmiş tip reaksiyonları değerlendirir	Zaman alıcı, pahalı, standartlaşma eksikliği
Oral Provokasyon Testi	Altın standart, yüksek duyarlılık	Anafilaksi riski, uzman gözetimi gerektirir

 Alerji Tanısı Sonrası Yönetim

• Alerji Doğrulanırsa:
  • Hastanın tıbbi dosyasına “penisilin alerjisi” etiketi eklenir.
  • Penisilin içermeyen alternatif antibiyotikler önerilir.
  • Zorunlu durumlarda “duyarsızlaştırma” protokolü uygulanabilir.
• Alerji Dışlanırsa:
  • Hastanın “penisilin alerjisi” etiketi kaldırılır.
  • Gereksiz geniş spektrumlu antibiyotiklerden kaçınılarak daha etkili ve güvenli tedavi seçenekleri sunulur.

Sonuç

Penisilin alerjisi testleri, yanlış alerji tanısını önlemek ve hastaların gereksiz ilaçlardan kaçınmasını sağlamak için kritik öneme sahiptir. Cilt testleri ve oral provokasyon testleri, doğru tanı ve güvenli tedavi için en etkili yöntemlerdir. Penisilin alerjisi şüphesinde doğru tanı için çocuk alerji uzmanına başvurunuz.