Çocuklarda Ağrı Kesici Ve Ateş Düşürücü Alerjisi

NEDİR?

• Nonsteroid ilaç alerjisi, çocuğun bağışıklık sisteminin ağrı kesici ve ateş düşürücü ilaçlara (örneğin, ibuprofen veya parasetamol) karşı aşırı tepki vermesidir. Bu durum yan etkiden farklıdır ve daha ciddi olabilir.
• Çocuklarda nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar (NSAİİ), ağrı kesici ve ateş düşürücü olarak kullanılmaktadır. Özellikle ibuprofen gibi ilaçlar, enfeksiyonlar sırasında ateş kontrolü ve hafif-orta dereceli ağrıların tedavisinde sık tercih edilir.
• Parasetamol (asetaminofen), NSAİİ grubuna dahil olmamakla birlikte sıkça alternatif olarak kullanılır.

SIKLIK?

• Çocuklardaki ilaç alerjilerinin genel prevalansı %1-2 arasındadır. NSAİİ alerjisi, ilaç alerjileri içinde çok daha düşük bir oranı kapsar.
• NSAİİ alerjisi sıklığı:

• Tüm yaş gruplarında NSAİİ aşırı duyarlılık oranı %0.6-1.5’tir.
• Çocuklarda daha nadir ve genellikle non-immünolojik mekanizmalarla ilişkilidir.

• Çocuklarda NSAİİ’ye bağlı anafilaksi nadiren bildirilmiştir

NSAİİ’ye Bağlı Alerjik Reaksiyonlar

• Çocuklarda NSAİİ alerjisi nadir görülür, ancak reaksiyon geliştiğinde hafif cilt belirtilerinden (ürtiker) şiddetli sistemik reaksiyonlara (anafilaksi) kadar değişebilir.
• NSAİİ’lere karşı aşırı duyarlılık reaksiyonları şu şekilde sınıflandırılır:
  1. Hipersensitivite reaksiyonları (çoğunlukla non-immünolojik):
     • NSAİİ’ler, özellikle COX-1 inhibitörleri, prostaglandin sentezini baskılayarak psödoalerjik (yalancı alerjik) reaksiyonlara neden olabilir.
  2. İmmünolojik reaksiyonlar (gerçek alerji):
     • Çok daha nadir görülür ve IgE aracılı bir mekanizma ile oluşabilir.

KİMLER RİSK ALTINDA?

• Astım veya Kronik Solunum Yolu Hastalıkları:

• Astımlı çocuklarda NSAİİ kullanımına bağlı psödoalerjik reaksiyon riski daha yüksektir.

• Diğer İlaçlara Alerji Öyküsü:

• Çocukta başka ilaçlara veya gıda alerjisine sahip olmak, NSAİİ reaksiyonu riskini artırabilir.

• Genetik Yatkınlık:

• Ailede NSAİİ alerjisi öyküsü olması bir risk faktörü olabilir.

BELİRTİLERİ NELERDİR?

• Belirtiler ilaç alındıktan sonra dakikalar veya saatler içinde ortaya çıkabilir:
  • Hafif: Döküntü, kaşıntı, kurdeşen.
  • Orta ila Şiddetli: Yüzde veya dudaklarda şişme, nefes alma güçlüğü.
  • Çok Şiddetli: Anafilaksi adı verilen hayatı tehdit eden ciddi reaksiyon (çok nadir görülür).

• NSAİİ alerjisi çocuklarda nadir görülmekle birlikte dikkatli olunmalıdır.
• Çapraz reaksiyonlar nedeniyle, bir NSAİİ’ye alerjisi olan çocuklar için alternatif ilaçlar doktor tarafından dikkatle seçilmelidir.

• ·  NSAİİ kullanımı öncesi risk faktörleri ve alerji öyküsü göz önünde bulundurulmalıdır.

NSAİİ İlaç Alerjisinde Kullanılan Alerji Testleri

NSAİİ (Nonsteroidal Antienflamatuvar İlaçlar) alerjisinde tanıyı kesinleştirmek için kullanılan testler şunlardır:

1. Deri Testleri

Deri testleri, ilaç alerjisi tanısında sık kullanılan yöntemlerdir ancak NSAİİ alerjilerinde sınırlı bir uygulama alanına sahiptir.

Prick Testi (Deri Delme Testi):

• NSAİİ alerjilerinde prick testi, genellikle spesifik IgE aracılı alerjik reaksiyonların şüphesinde uygulanır.
• Ancak, NSAİİ alerjilerinin çoğu non-immünolojik olduğundan bu test çoğunlukla negatif sonuç verir.

İntradermal Test:

• Daha hassas bir deri testi türüdür.
• İlacın sulandırılmış bir formu cilt içine enjekte edilir.
• NSAİİ’lerde nadiren kullanılır çünkü bu ilaç grubunda pozitiflik oranı düşüktür ve yanlış pozitif sonuçlar görülebilir.

2. Provokasyon Testleri (İlaç yükleme testleri)

• NSAİİ alerjisi tanısında altın standart yöntemdir.
• İlacın düşük dozda ve kademeli olarak artırılarak uygulanmasıyla yapılır.
• Nasıl yapılır?
  • Şüpheli NSAİİ, küçük bir dozla başlar ve belirli zaman aralıklarında artırılır.
  • Test sırasında hasta sürekli izlenir.
• Kimlere yapılır?
  • Hafif ila orta şiddette alerjik reaksiyon geçmişi olan hastalara uygulanabilir.
  • Ciddi reaksiyonlar (örneğin anafilaksi) öyküsü olan hastalarda dikkatle veya hiç yapılmaz.
• Amaç: Reaksiyonun doğrulanması veya güvenli bir alternatif ilacın bulunması.

3. Spesifik IgE Testi

• Kan testi ile yapılır ve NSAİİ’ye karşı IgE antikorlarının varlığını araştırır.
• NSAİİ’lerde çok nadir kullanılır çünkü IgE aracılı alerjiler bu ilaç grubunda oldukça azdır.
• Daha çok immünolojik reaksiyon şüphesinde (örneğin, ürtiker ve anjiyoödem gibi) değerlidir.

4. Hücresel Testler

• Bazofil Aktivasyon Testi (BAT):
  • NSAİİ’lerin bağışıklık sistemi hücreleri üzerindeki etkisini ölçmek için kullanılan bir kan testidir.
• Lenfosit Transformasyon Testi (LTT):
  • Geçikmiş (non-IgE) reaksiyonları araştırmak için kullanılabilir.

Testlerin Sınırlamaları

1. NSAİİ alerjilerinin çoğu psödoalerjik (non-immünolojik) reaksiyonlar olduğundan, standart alerji testleri genellikle negatif çıkar.
2. Testlerin güvenilirliği, hastanın öyküsüne ve reaksiyonun türüne göre değişir.

• Deri testleri NSAİİ alerjilerinde çok sınırlı bilgi sağlar.
• Provokasyon testi, güvenli ve kesin tanı koymak için en sık tercih edilen yöntemdir.
• Testler, mutlaka deneyimli bir alerji uzmanı tarafından yapılmalı ve olası riskler için önlemler alınmalıdır.

NSAİİ (Nonsteroidal Antienflamatuvar İlaçlar) Alerjisinde Tedavi

NSAİİ alerjisi olan çocukların tedavisi, reaksiyonun ciddiyetine ve tipine bağlıdır. Tedavi; akut reaksiyonların yönetimini, önleyici stratejileri ve alternatif ilaçların belirlenmesini içerir.

Akut Reaksiyonların Yönetimi

Hafif ve Orta Şiddette Reaksiyonlar (Döküntü, ürtiker, hafif anjiyoödem):

• İlacı hemen kesmek: İlk adım olarak şüpheli ilaç kesilmelidir.
• Antihistaminik ilaçlar: Kaşıntı ve ürtikeri azaltmak için kullanılır.
• Kortikosteroidler: Gecikmiş reaksiyonlar (örneğin makülopapüler döküntü) varsa verilebilir.

Şiddetli Reaksiyonlar (Anafilaksi, ciddi anjiyoödem, nefes darlığı):

• Acil müdahale:
  • Epinefrin (Adrenalin): Anafilaksi durumunda intramüsküler enjeksiyon olarak ilk tedavidir.
  • Oksijen tedavisi ve intravenöz sıvı desteği gerekebilir.
• Hastane yatışı: Şiddetli reaksiyonlar için hastanede yakın takip ve tedavi gereklidir.
• Destekleyici ilaçlar:
  • H2-reseptör antagonistleri (örn. ranitidin) ve kortikosteroidler.

Uzun Dönem Yönetim ve Önleme

Alerjen İlacın Kesinlikle Kaçınılması

• Reaksiyona neden olan NSAİİ’lerden ve çapraz reaksiyon riski olan ilaçlardan uzak durulmalıdır.
• Güvenli alternatif ilaçlar doktor tarafından belirlenmelidir:
  • Parasetamol (Asetaminofen): NSAİİ’lere toleransı olmayan çocuklar için genellikle güvenlidir.
  • Seçici COX-2 inhibitörleri (örn. celekoksib): NSAİİ alerjisi olan hastalarda dikkatli bir şekilde değerlendirilebilir.

Alerji Kartı veya Bilekliği

• Çocuğun kullandığı ilaçlara karşı alerjisi olduğu bilgisi bir bileklik veya kart üzerinde taşınmalıdır.
• Bu bilgi, acil durumlarda yanlış ilaç verilmesini önler.

Desensitizasyon (Tolerans Geliştirme)

• Hayati önem taşıyan bir NSAİİ ilacının kullanımı zorunluysa, desensitizasyon uygulanabilir.
• Nasıl yapılır?
  • İlacın çok düşük bir dozu ile başlanır ve belirli aralıklarla doz artırılarak vücutta tolerans sağlanır.
• Kimlere uygulanır?
  • Hayati ilaçlar gerektiğinde (örneğin, NSAİİ’lerin cerrahi sonrası ağrı kontrolü için zorunlu olduğu durumlar).
• Riskler:
  • Mutlaka deneyimli bir alerji uzmanı gözetiminde ve tam donanımlı bir tıbbi merkezde yapılmalıdır.

Çapraz Reaktivite Yönetimi

• NSAİİ’lerin birçoğu arasında çapraz reaksiyon riski vardır.
  • Örneğin, ibuprofen ve diğer COX-1 inhibitörleri arasında çapraz reaksiyon sıktır bu nedenle bu grup ağrı kesicilerle de benzer reaksiyon yaşama riki vardır.
• Güvenli alternatif bir NSAİİ seçimi, dikkatli bir değerlendirme ve gerektiğinde provokasyon testi ile yapılmalıdır.

Çocuk ve Aile Eğitimi

• Eğitim: Ailelere ve çocuklara alerjik reaksiyon belirtileri ve tedavisi öğretilmelidir.
• Epinefrin Enjektörü Kullanımı: Anafilaksi riski varsa aileye epinefrin oto-enjektörü verilerek kullanımı öğretilmelidir.
• Güvenli İlaçlar Listesi: Aileye, kullanılabilecek güvenli ilaçların bir listesi verilmelidir.

Düzenli Kontrol ve Alerji Takibi

• Çocuklarda bazı ilaç alerjileri zamanla kaybolabilir. Bu nedenle, düzenli aralıklarla bir alerji uzmanına danışarak alerji durumu yeniden değerlendirilmelidir.
• Gerektiğinde tekrar provokasyon testi yapılabilir.

Sonuç

NSAİİ alerjisinin tedavisi; akut reaksiyonların kontrolü, ilaçlardan kaçınma ve güvenli alternatiflerin kullanımı üzerine odaklanır. Tedavi planı mutlaka bir çocuk alerji uzmanı tarafından yapılmalı ve aileler iyi bilgilendirilmelidir.